ترادف در قرآن

در این پایان نامه موضوع وجود یا عدم وجود ترادف در قرآن مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت. ابتدا ترادف در لغت و اصطلاح و زبان شناسی تعریف شده و دیدگاه های مخالفان و موافقان مورد ارزیابی قرار گرفته است. این ارزیابی ها نشان داده است که موافقان دقت و موشکافی لازم را در معنای دقیق واژگان به کار نگرفته اند. از سوی دیگر مخالفان برخلاف موافقان با توجه به معنای اصیل واژه ها و این که هر کلمه برای دلالت بر یک معنای خاصی وضع شده است، وجود ترادف در قرآن را رد می کنند. موضوع دیگری که در این پایان نامه مورد توجه قرار می گیرد، ارتباط ترادف با برخی دانش های علوم قرآنی مانند: احرف سبعه، وجوه و نظایر، تأکید، آیات متشابه و تفسیرمی باشد. اتفاق نظری از سوی عالمان شیعه و سنی درباره ی پذیرش حدیث احرف سبعه وجود ندارد. از این رو، ارتباط آن با ترادف احتمال بعیدی به نظر می رسد. با توجه به این موضوع که مجوز تبدیل الفاظ مترادف به یک دیگر باعث نابودی اعجاز قرآن می شود. از سوی دیگر وجوه و نظایر نشان می دهد که وجود معنی واحد در میان معانی گوناگون دو واژه دلیلی بر وجود ترادف نیست. همچنین در تأکید و متشابه دو واژه می توانند دارای معانی نزدیک باشند، اما نمی-توانند مترادف کامل باشند. اما ترادف در بحث تفسیر آیات به جهت تفهیم و توضیح معانی با در نظر گرفتن عدم ترادف تام بین واژگان می تواند به کار رود. در این جا مفسران باید به موارد استعمال واژگان در قرآن توجه داشته باشند و تا آن جا که می توانند از هم معنایی کامل بین کلمات بپرهیزند. از آن جا که قرآن در اوج فصاحت و بلاغت بر پیامبر اکرم نازل شده است، بهترین و ارزشمندترین منبع برای مقایسه ی موارد استعمال واژگان مترادف به شمار می رود. با بررسی های انجام گرفته و همچنین ذکر نمونه هایی از قرآن روشن می-شود که کلمات هم معنا، با توجه به بافت و سیاقی که در آن به کار رفته اند امکان جانشینی با مترادفاتشان را ندارند و تمام الفاظ به کار رفته در قرآن، در جایی متناسب بامعنایشان استعمال شده اند. همچنین دو واژه ممکن است دارای معنی و مفهوم واحدی باشند اما هم-معنای مطلق نیستند. زیرا این دو واژه گرچه می توانند در برخی جهات شبیه به هم باشند ولی در سطوح دیگر دارای تفاوت های معنایی با هم هستند. در این پایان نامه وجود ترادف در قرآن رد می شود.